વેકેશન એટલે મામાને ઘેર જવાની સીઝન! વોટ્સએપનાં ગ્રૂપ્સમાં અત્યારથી જ એ વિશે મજાના મેસેજ ફરતા થઈ ગયા છે. આપણે એ પરંપરાને આગળ ધપાવીએ અને પહોંચીએ આપણા સૌના મામા, ‘ચાંદામામા’ને ઘેર!
અમેરિકન સ્પેસ એજન્સી નેશનલ એરોનોટિક્સ એન્ડ સ્પેસ એડમિનિસ્ટ્રેશન (નાસા)એ હમણાં ચંદ્રનો ફોરકે રેઝોલ્યુશનનો વીડિયો લોન્ચ કર્યો છે! આ ફોરકે રેઝોલ્યુશન એક્ઝેક્ટલી શું છે એ સમજવામાં તો આખો બીજો લેખ પણ ઓછો પડે, એટલે અત્યારે એટલું સમજી લઈએ કે આ વીડિયો ચંદ્રની સપાટીના ખૂણે ખૂણાનાં, જબરજસ્ત સ્પષ્ટતા સાથે આપણને દર્શન કરાવે છે વીડિયો તમે પોતે જોશો એટલે સમજી જશો કે ફોરકે શું છે એની ઝંઝટમાં પડવાની જરૂર પણ નથી.
મૂળ વાત એ છે કે અફાટ વિસ્તરેલા બ્રહ્માંડમાં, આપણા સૌથી નજીકના પડોશી તરીકે ચંદ્રનું માનવને હંમેશા આકર્ષણ રહ્યું છે. પૃથ્વી અને આખા સૂર્યમંડળનું સર્જન કેવી રીતે થયું એ તપાસવામાં પણ ચંદ્રનો અભ્યાસ મદદરૂપ થાય છે.
જુલાઈ ૨૦, ૧૯૬૯ના દિવસે નીલ આર્મસ્ટ્રોંગે પહેલી વાર ચંદ્ર પર પગ મૂક્યો એ પછી તો સંખ્યાબંધ માનવરહિત અને માનવસહિત મૂનમિશન્સ પાર પડ્યાં છે, પણ ૨૦૦૯માં નાસાએ ‘લુનાર રેકોનેસન્સ ઓર્બિટર (એલઆરઓ)’ નામે એક રોબોટિક મિશન લોન્ચ કર્યું. તે મૂળ તો ફક્ત એક વર્ષના મિશન તરીકે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું હતું, અને તેનું કામ આખા ચંદ્રની સપાટીનું મેપિંગ કરવાનું હતું. એ પછી આ મિશનમાં ચંદ્ર વિશેનો બહુમૂલ્ય ડેટા મળવા લાગતાં તેને એક વર્ષને બદલે લંબાવવામાં આવ્યું.
ત્યારથી આજ સુધી આ ઓર્બિટર ચંદ્રની બહુ નજીક ફરતું રહીને તેની ટોપોગ્રાફી, ટેમ્પરેચર, રિસોર્સીઝ, સોલર રેડિએશન અને જિઓલોજીનો અભ્યાસ કરતું રહ્યું છે. આ મિશનનો લેટેસ્ટ ડેટા હવે, આગળ કહ્યું તેમ, ફોરકે રેઝોલ્યુશનમાં ઉપલબ્ધ છે.
નાસાએ એ ડેટાની મદદથી ચંદ્રનાં અજાણ્યાં પાસાં લોકો સુધી પહોંચાડવા ચંદ્રની અનોખી સફર કરાવતો, માંડ પાંચ મિનિટનો એક વીડિયો તૈયાર કર્યો છે.
[alert-announce]આમ તો કોઈ પૂર્વભૂમિકા વિના આ વીડિયો જુઓ તો પણ મજા પડી જાય તેમ છે, પણ વીડિયોમાં સમાવાયેલી દરેક ખાસ વિશેષતા અને વીડિયોના દરેક તબક્કા વિશે અહીંથી આગળ આપેલી થોડી વધુ માહિતી વાંચ્યા પછી વીડિયોના એ ભાગ જોશો તો વધુ સારી સમજ કેળવાશે![/alert-announce]
ચંદ્રના ‘ડાઘ’ શું છે?